Dwarsliggende dwergen: saboteren kan je leren
Leestijd: 7 minuten | Geschreven door Eduard van Buggenum
En dat je het niet cadeau krijgt, weet spellenontwerper Fréderic Moyersoen, de geestelijk vader van Saboteur, als geen ander. Het ontwikkelen van een spel is immers geen sinecure. Toen hij aan het eind van de vorige eeuw door zijn werkgever aan de kant werd gezet, stortte hij zich volledig op het ontwikkelen van spellen. Maar het is niet zo dat er dan van de ene op de andere dag een spel in de winkels ligt. Vier jaar na de carrièreswitch lag zijn eerste spel, Gouda! Gouda! in de schappen en mocht hij zich officieel een spellenontwerper noemen.
Gouda! Gouda! zullen de meeste spelliefhebbers echter niet of nauwelijks kennen. Voor Frederik bleek dat je, vrij letterlijk, een paar schatzoekende dwergen met pikhouwelen nodig hebt om goud in handen te krijgen.
De inspiratie voor Saboteur kwam van het Vlaamse tv-programma 'De Mol', in Nederland bekend als Wie is de Mol? (vast wel eens van gehoord). In dit programma probeert een groep mensen een zo groot mogelijke prijzenpot te krijgen maar één iemand, de mol, werkt ze in het geheim tegen. Als fan van dit programma kwam Frederik op het idee om dit concept van de mol in een spel te verwerken. Geïnspireerd door Sneeuwwitje en haar zeven dwergen kwam hij op het thema van schatgravende dwergen in een mijn. Het formaat van een speelkaart leent zich dan ook perfect voor het leggen van labyrint van mijngangen en zo zag het concept van Saboteur langzaam het levenslicht.
En waar de ene na de andere uitgever na het doortesten Saboteur 0.1 afkeurde zag de Duitse uitgever Amigo dat ze hier een ruwe diamant in handen hadden. Frederik moest aan de slag om zijn concept door te ontwikkelen: zo werd onder meer de kaartstapel uitgebreid van 60 naar 100 kaarten en werden de spelregels aangepast zodat het met 10 spelers te spelen is. Dit is de versie van Saboteur die sinds 2004 wereldwijd gestaag speeltafels heeft veroverd.
En niet zonder reden, want Saboteur staat als een huis! Het is een vlot, toegankelijk spel met een simpel, maar ijzersterk spelmechanisme. Het kan zelfs met grote groepen gespeeld worden, wat bijdraagt aan de enorme populariteit van dit spel. Zelfs beginnende spelers zullen het snappen en oppakken. Extra leuk hierbij is dat je hiermee meteen een paar unieke spelconcepten bij hen introduceert. Want het kleine spel Saboteur bevat elementen als deductie en verborgen rollen. Bovendien is het een semi-coöperatief spel. Ja, er kan uiteindelijk maar één dwerg winnen (de dwerg die na drie rondes het meeste goud heeft) maar daarvoor zul je toch echt ook moeten samenwerken. Dit semi-coöperatieve element is iets dat je vaker in wat zwaardere spellen tegenkomt maar slechts zelden in een compact kaartspel. Dit alles maakt Saboteur dus perfect om grote groepen wegwijs te maken in spellenland.
Wist je dat niet alleen het spel maar ook het woord 'Saboteur' Belgische roots heeft? Het verhaal gaat dat het woord saboteren van het Franse woord voor klomp is afgeleid: sabot. Tijdens de Industriële Revolutie zouden stakende arbeiders uit Luik namelijk het productieproces in fabrieken stil hebben gelegd door hun klomp in de machine te gooien.
In de eenvoud en toegankelijkheid van Saboteur schuilt de kracht. Over de balans is dan ook zeker goed nagedacht. Het is lastig om de Saboteur te zijn, maar niet onmogelijk. De uitdaging voor de Saboteur is echter afhankelijk van het aantal spelers dat meedoet. Voor de casual gamer is dit geen probleem, maar de meer ervaren dwergen (je herkent ze aan hun extra lange baard) willen dit 'probleem' graag oplossen.
Die oplossing kwam er in 2011 met de uitbreiding op Saboteur. Dacht je dat de goudmijn uit het basisspel al een sociaal wespennest was, dan moet je de Uitbreiding eens zien. Met nieuwe rollen als de chef, de profiteur en de geoloog worden de kaarten opnieuw geschud en zijn er tal van nieuwe winkansen bijgekomen. Bovendien is er iets gebeurd in de de goudzoekersgemeenschap dat kwaad bloed heeft gezet. Veel van de dwergen kunnen inmiddels niet meer met elkaar door één deur en hebben zich verdeeld in een groen en een blauw team. Met nieuwe regels komen talloze nieuwe uitdagingen en je bent dus voortdurend bezig om in te schatten welke rollen je tegenspelers hebben.
Het is lastig om de saboteur te zijn, maar niet onmogelijk!
Met de uitbreiding van Saboteur werd het mogelijke aantal spelers verhoogd naar 12. Maar daarnaast bood het ook de mogelijkheid om met z'n tweeën te spelen. Deze variant voor 2 spelers werd verfijnd in het losstaande spel uit 2014: Saboteur: Het Duel. Dwerg tegen dwerg: goud zoeken in zijn puurste vorm. Het concept van verborgen rollen is hiermee overbodig geworden, het saboteren daarentegen is nog net zo aanwezig. Toch is dit hiermee een wezenlijk ander spel geworden dan de oorspronkelijke Saboteur en de uitbreiding. Het grote voordeel is dat je geen grote groepen meer nodig hebt, waardoor het sneller dan ooit op tafel ligt. En omdat je je niet meer druk hoeft te maken om wie voor welk team speelt, kun je eindelijk openlijk genieten van het saboteren van die dekselse dwerg daar aan de overkant. Extra leuk is dat er in Saboteur: Het Duel ook nog een solovariant zit waarmee je de mijn eindelijk eens helemaal voor jezelf hebt.
Tot slot verscheen vorig jaar het langverwachte vierde spel uit de Saboteurreeks, Saboteur: De Verloren Mijnen. Wat als eerste opvalt, is dat het inmiddels echt menens is in Dwergenland. Het kaartspel is met De Verloren Mijnen opgewaardeerd naar bordspel. Maar dat is niet het enige, want ook aan het uiterlijk is gesleuteld. De puntmutsjes zijn afgezet, de dwergen zijn naar de sportschool gegaan en zien er nu uit alsof ze op een gemiddelde doordeweekse dag 's ochtends eerst even een drakenschat stelen, daarna een magische ring in de vulkaan gooien en ruim op tijd weer thuis te zijn om nog voor het eten hun baard te vlechten. Minder Rien Poortvliet en meer J.R.R. Tolkien dus.
In Saboteur: De Verloren Mijnen vinden we alle eerdere aspecten uit de drie voorgaande edities terug. Ook nu weer zijn er twee teams (clans) van dwergen die samen strijden om wie de meeste schatten kan vinden. Nieuw is echter dat de teamindeling deels bekend is, je weet dus van tevoren wie je tegenstanders zijn. Maar wat ook vaststaat, is dat in beide clans een saboteur zit die voor de andere clan werkt. Heb je de film The Departed gezien? Nou het is precies dat! Maar dan met dwergenclans in plaats van een handvol criminelen en politie uit Boston. Spionage, contraspionage, rivieren, edelstenen en zelfs draken! Saboteur: De Verloren Mijnen laat alle remmen los en biedt genoeg uitdaging voor zelfs de meest doorgewinterde dwerg.
Vijftien jaar nadat de eerste pikhouweel in de mijn werd gezet, heeft zich met Saboteur een gangenstelsel voor een unieke spelfamilie geopenbaard. Zowel beginnende spelers als spelers die meer uitdaging zoeken, kunnen er hun weg vinden. En wie weet welke schatten er nog op zich laten wachten?
En denk jij dat je het in je hebt om je met de beste, meest slinkse dwergen te meten? Zet dan het Nederlands of het Belgisch Kampioenschap Saboteur later dit jaar in je agenda. Dit jaar zal 999 Games bovendien voor het eerst ook het WK Saboteur organiseren. Dus slijp je pikhouweel en houd onze website plus andere kanalen in de gaten voor meer informatie.
Over de schrijver
Hoi! Ik ben Eduard, 33 jaar oud uit Amsterdam. Starend in mijn goedgevulde spellenkist, een essentieel onderdeel van ieder gelukkig huishouden, zag ik het licht en maakte een carrièreswitch naar de wereld van bordspellen. Sinds de zomer van 2018 werk ik daarom op de marketingafdeling van 999 games. Dat had ik veel eerder moeten doen.
